Analiza kryteriów naboru do drugiego konkursu POPC 1.1

Drugi nabór POPC 1.1 otwiera się na inne technologie

Po opublikowaniu wymagań drugiego naboru POPC 1.1 dla podłączenia gospodarstw domowych i “dopuszczeniu” stosowania LTE jako technologii dostępowej wśród branżowców rozpoczęła się żywiołowa dyskusja. Dotyczy ona przepływności, modeli, statystyk ruchu i innych parametrów sieci w kontekście różnorodnych przewidywań, co do zapotrzebowania na pasmo w przyszłości. Dyskusja, jakkolwiek pasjonująca pod względem technicznym, ma jednak jedną wadę – toczy się w oderwaniu od celu “biznesowego” POPC. Celu, jakim w naszym mniemaniu jest efektywne dostarczenie szerokopasmowego internetu do maksymalnie dużej ilości punktów adresowych.

Jako weterani “infrastrukturalnych” konkursów RPO, 8.4 POIG oraz POPC 1.1 jesteśmy zaangażowani w wielu projektach na etapie wnioskowania, projektowania i budowy sieci sieci opartych zarówno o GPON jak i LTE. Na podstawie tych wieloletnich doświadczeń (budowaliśmy też sieci WiMax) z pełnym przekonaniem możemy stwierdzić że to właśnie łączenie rozwiązań radiowych ze światłowodowymi pozwala najbardziej sensowne wydatkowanie publicznych pieniędzy.

Światłowody to za mało?

Już ponad 1,5 roku temu braliśmy udział w konsultacjach UKE i na łamach provado.pl analizowaliśmy szkic wymagań technicznych na pierwszy konkurs POPC. Nasze obawy budził wówczas fakt, iż w ramach POPC wyłączone zostały możliwości stosowania profesjonalnych rozwiązań radiowych w sieciach dostępowych. Efekty tych ograniczeń zobaczymy dopiero po wybudowaniu sieci zaplanowanych w ramach pierwszej edycji konkursu. Wtedy okaże się, jakie części obszarów uzyskały dostęp do szerokopasmowych łącz światłowodowych i jak wiele miejscowości nadal pozostaje bez szans na dobrej jakości sygnał internetowy. Na szczęście w drugiej edycji konkursu organizatorzy postawili na obiektywizm technologiczny. I bardzo dobrze.

Technologie radiowe dają szansę na likwidację białych plam

Istnieje przynajmniej kilka powodów dla których “otwarcie” POPC 1.1 na technologie radiowe jest zjawiskiem dobrym. Mimo, że niestety (ze względu na zaszłości z poprzedniego konkursu) wyraźnie “przyszytym” do wymagań tworzonych na światłowód.

1. Konkurencja między “światłowodowcami” a “komórkowcami” może jedynie przynieść dobre efekty

Zasady drugiej edycji konkursu, powodują, że gra toczyć się będzie w wysokiej lidze. Będzie tak ze względu na punkty za doświadczenie firmy. Te wynikają z jej historii inwestycyjnej. Drugim wymogiem podnoszącym poziom konkursu są zabezpieczenia finansowe. Muszą one zostać wykazane, jeśli chce się przystąpić do drugiego naboru POPC 1.1. Gdyby tę ligę zawęzić tylko do sieci kablowych i światłowodowych okazałoby się, że część obszarów z definicji przypadnie podmiotom, które mają już swoje sieci “w okolicy”. Z dużym prawdopodobieństwem część tych firm zaprojektowałaby zasięg dla minimalnej liczby punktów adresowych. Ich prędkość wynosiłaby (a jakże!) 100 Mbps w dużych skupiskach PA. A po złożeniu dokumentacji spokojnie czekała na wyniki. Tymczasem w sytuacji, gdy do gry mogą przystąpić sieci komórkowe – dość zwinne i szybkie w kwestii stawiania infrastruktury – wyniki nie są już takie pewne. To oznacza, że bez względu na to kto wygra na danym obszarze będzie musiał dobrze zaplanować zasięgi. Tak, żeby powalczyć o dodatkowe punkty. A o to przecież tak naprawdę w tym całym zamieszaniu chodzi…

2. “Twarde” białe plamy mają wreszcie szansę zniknąć

Są miejscowości w Polsce, gdzie nie ma żadnego dostępu do szerokopasmowego internetu. Pracując w tej branży od ponad 15 lat obserwuję moją rodzinną miejscowość w Zachodniopomorskiem. Od kilku lat dostępny jest tam wyłącznie “edge” z sieci Plus oraz CDMA z Orange. Żadne działania infrastrukturalne RPO, ani kolejne 8.4, ani pierwszy nabór POPC tego nie zmieniły. Ten nabór również nie gwarantuje podłączenia tej miejscowości na światłowodzie. Choć dopiero w obecnym kształcie konkursu jest szansa, że ktoś się zdecyduje postawić lub rozbudować w okolicy maszt LTE. Najlepiej taki, który jest zasilony doprowadzoną do tej miejscowości nitką światłowodu.

Przykładowy fragment jednego z obszarów POPC. Kto tutaj zbuduje światłowód?

3. Punktacja w konkursie i wytyczne Instytutu Łączności niwelują dyskryminację technologii

Wbrew krytycznej ocenie modelu szacowania infrastruktury w POPC przy rzetelnym planowaniu radiowym, ograniczona parametrami zaprezentowanymi przez IŁ, pojemność sektorów wcale nie daje “komórkowcom” licencji na jakieś przesadnie tanie budowanie zasięgu. Wręcz przeciwnie – wytyczne sugerują budowanie radiowej infrastruktury aktywnej, zwymiarowanej już na starcie na deklarowany zasięg. Na obszarach o dużym zagęszczeniu PA rewelacyjną punktację będą mieli operatorzy dostarczający 100 Mbps. Przy mniej zurbanizowanych obszarach będą rosnąć szanse operatorów LTE. W naszej opinii błędem CPPC/MC/IŁ/UKE było tworzenie tak dużych obszarów. Powoduje to, że wyżej wymienione mechanizmy promowania odpowiednich technologii dla odpowiednich obszarów nie będą działać tak przewidywalnie, jak mogłyby. Ale z tym nic już na tym etapie nie da się zrobić.

4. To biznes powinien kierować inwestycją i pojemnością sieci

Budowana w kontekście wymagań technicznych sieć musi również funkcjonować w realiach biznesowych. Każdy z operatorów, który będzie budował infrastrukturę na danym obszarze, ma obowiązek zapewnić wymagane parametry pasma przypadającego na podłączonego abonenta przez cały okres trwałości sieci. Zatem w zdrowym, biznesowym modelu – podaż/popyt wzrastająca liczba klientów nie powinna doprowadzić do przeciążenia sieci tylko jej rozbudowy. A jeżeli nie zadziałają zasady rynkowe to zadziała nieuchronna kontrola UKE. Biorąc pod uwagę jak duże podmioty będą brać udział w drugim naborze, nie mamy wątpliwości, że nie pozwolą sobie one na ryzyko konieczności zwrotu wielomilionowej dotacji. W związku z powyższym, podnoszone przez branżę światłowodową obawy o dotrzymanie wymaganych poziomów przepływności w sieciach LTE dla rosnących potrzeb abonentów, uważamy za nieuzasadnione.

Możliwości technologiczne zwiększania pojemności sieci LTE istnieją już teraz. Tym bardziej nie będzie z tą kwestią problemu w perspektywie trzech lat. Do dyspozycji jest MIMO 4×4, anteny dające węższe niż obecnie stosowane sektory z elektrycznie sterowanymi tiltami, zagęszczanie ilości stacji na obszarze i na możliwościach LTE Advanced kończąc. Nie można zapomnieć również o nadchodzącej komercjalizacji 5G i nowych pasmach, które będą sukcesywnie uwalniane na potrzeby radia.

5. Pieniędzy wcale nie ma tak dużo, a podłączenie szkół kosztuje

Konieczność podłączenia wszystkich szkół w obszarze intensywnie konsumuje budżet, który potencjalny beneficjent przeznacza na pokrycie zasięgiem danego obszaru. Mamy świadomość, iż wzniosła idea cyfryzacji szkół nie powinna być tematem do dyskusji. Nie można nie zauważyć, iż podłączenie szkół odbędzie się kosztem ilości objętych zasięgiem gospodarstw domowych. Po publikacji przez UKE regulowanych przychodów, jakie może uzyskać operator za świadczenie usługi do szkoły należy sobie jasno powiedzieć, że ciężko będzie taką “inwestycję” w niektóre szkoły w ogóle zwrócić. Szczególnie, jeśli uwzględni się opłaty za pasmo lub za umieszczenie infrastruktury w pasie drogowym. To wszystko powoduje, że operatorzy projektujący infrastrukturę będą szukać oszczędności. Na początek przyjrzą się przede wszystkim możliwościom radiolinii. Szczególnie jeżeli pod uwagę weźmiemy również, abstrakcyjny w naszej opinii, termin 14 i 20 miesięcy na podłączenie odpowiednio pierwszych 80% i pozostałych 20% szkół.

6. To nie jest dofinansowanie na poziomie 85%!

Realne dofinansowania w ramach POPC 1.1 jest znacząco mniejsze niż sugerowałaby bezpośrednio treść konkursu. Osławione 85% jest dofinansowaniem wyłącznie teoretycznym. Analiza finansowa, uwzględniająca lukę finansową, realnie zmniejsza dofinansowanie do poziomów z poprzedniej edycji konkursu lub niższych. To powoduje, że drastycznie spada atrakcyjność budowania linii światłowodowych do małych skupisk PA.

7. Opłaty za umieszczenie infrastruktury w pasie drogowym znacząco podnoszą koszty inwestycji światłowodowych

Kolejną cegiełką do stojącego bez ruchu na komputerach na wsi paska postępu ładowania filmów na youtubie jest koszt opłat za umieszczenie infrastruktury. Często bywa tak, że nawet jeżeli “dofinansowany” światłowód w jakiś sposób uda się matematycznie uzasadnić w kontekście przychodów z abonamentów, to opłaty drogowe skutecznie taką inwestycję pozbawiają ekonomicznego sensu. W takie sytuacji maszt LTE zasilany radiolinią może okazać się sensowną alternatywą.

8. Większa konkurencja zablokuje inwestycje “odtworzeniowe”

Są w Polsce operatorzy, którzy za fundusze z POPC z wielką przyjemnością wymieniliby swoje leciwe sieci ADSL+ lub kablowe na światłowody. W naszej opinii takie modernizacje należy realizować za własne pieniądze. Większa konkurencja ze strony całej branży radiowej spowoduje ostrożne planowanie w kwestii inwestycji modernizujących na rzecz inwestycji w nowe obszary. Będzie to efektem spójnym z duchem działania POPC.

To nie jest konkurs naszych marzeń

Uważamy że umożliwienie wykorzystania LTE w II naborze POPC jest zjawiskiem pozytywnym bo zwiększa neutralność technologiczną konkursu. Jednak nie da się ukryć, że technologia ta została niejako “doklejona” do istniejących wymagań.

Jak zatem powinien wyglądać idealny nabór? Zapewne pokusimy się jeszcze o podsumowanie tego konkursu, nie mniej jednak już teraz prezentujemy kilka wniosków wysnutych na podstawie I i II naboru:

Listy PA powinny być zamknięte przed ogłoszeniem konkursu. W tym naborze było opóźnienie w ich publikacji i dwie aktualizacje.
Obszary powinny być mniejsze i lepiej dobrane pod kątem zagęszczenia PA. Tak żeby samo rozłożenie PA promowało najbardziej efektywną technologię do pokrycia zasięgiem z jednoczesnym uwzględnieniem adekwatnego dofinansowania.
Jeżeli obszary miałby być jednak takiej wielkości jak opublikowane to konkurs powinien dopuszczać konsorcja. Dzięki temu w łatwy sposób można by było łączyć technologie i istniejące infrastruktury.
W dokumentacji projektu powinien znaleźć się przykładowy kosztorys lub schemat kosztorysu. Oczywiście bez takiej patologii, jaka miała miejsce w pierwszym naborze. Dzięki temu eksperci mogli w jakiś sposób porównywać inwestycje i liczyć wskaźniki.
Załącznik 4 powinien zawierać dodatkowo informację o węzłach aktywnych, ich przepływności i typie technologii oraz przypisywać PA do tych węzłów. Pozwoliłoby to na możliwie łatwe wyznaczenie:
- zasięgu przypadającego na węzeł,
- pojemności węzła wynikającej z zaplanowanych do zakupu dostępowych urządzeń aktywnych.
Organizatorzy konkursu powinni wykonać syzyfową (niezaprzeczalnie) pracę i udostępnić w sposób usystematyzowany mapę węzłów sieci RSSów, wraz z ich możliwościami. To mogłoby znacząco zwiększyć efektywność budowanych sieci. Alteratywnie – RSSy powinny zostać zmotywowane aby w sposób spójny publikować aktualne informacje o swojej infrastrukturze i cenach jej udostępnienia.

Co po drugim konkursie POPC 1.1?

Czy będą kolejne konkursy w POPC 1.1? Tego chyba na dzisiaj nie wie nawet Ministerstwo Cyfryzacji. My jesteśmy przekonani, że po drugim zostaną miejsca w Polsce, gdzie nadal trzeba będzie zachęcać operatorów do budowy sieci. Należy pamiętać, że w kolejce są jeszcze samorządy lokalne, które do tej pory nie miały szczęścia co do do konkursów umożliwiających sensowną budowę infrastruktury. Warto wrócić do rozmów w tej kwestii, bo być może połączenie potrzeb gmin z profesjonalnymi operatorami telekomunikacyjnymi da szansę na kolejny krok w likwidacji białych plam, a jednocześnie rozwój infrastruktury na potrzeby JST.

Podsumowanie

W naszej opinii najsensowniejsze wydanie pieniędzy w ramach POPC to takie, które tworzy zbilansowaną sieć, łączącą rozwiązania światłowodowe i radiowe. Idealny beneficjent II konkursu powinien budować sieć światłowodową wzbogacaną masztami radiowymi na potrzeby LTE i radioliń w miejscach, w których po prostu (jeszcze!) nie ma sensu budować światłowodu. Jeżeli tacy operatorzy przystąpią do konkursu to zwyczajnie zwyciężą (i bardzo dobrze!).

Artykuł powstał w nawiązaniu do następujących publikacji:

białe plamy POPC 1.1 sieci szerokopasmowe

O autorze: Wojciech Kozicki – od przeszło 10 lat porusza się w świecie usług opartych o IP, od od kilku lat jako współwłaściciel rozwija spółkę inProjects.

Tweetnij

← Wróć do wszystkich aktualności