Od 1 lipca 2016 obowiązują nowe zasady lokalizacji sieci telekomunikacyjnych. Pełna mobilizacja sił w program Polski Cyfrowej 2020r.

Zmiany legislacyjne w dużej mierze są pokłosiem wymagań dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr2014/61/UE z dnia 15 maja 2014r. w sprawie środków mających na celu zmniejszenie kosztów realizacji szybkich sieci łączności elektronicznej. Widać też konkretną odpowiedź władz centralnych na potrzeby rynku telekomunikacyjnego, ujawnione przy inwestycjach z poprzednich lat. Obowiązująca od 2010 roku tzw. „Megaustawa” telekomunikacyjna okazała się nie dość precyzyjna i w najważniejszych kwestiach nawet UKE nie potrafiło podjąć szybkich, wiążących decyzji.

Znowelizowana Megaustawa wchodzi w życie w przededniu uruchomienia środków Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. Jej zadaniem jest usunięcie barier administracyjnych, prawnych i finansowych rozwoju sieci, zwłaszcza na terenach zagrożonych wykluczeniem cyfrowym lub niedostateczną konkurencyjnością, tzw. białych plamach.

Głównymi odbiorcami dofinansowań POPC i filarami cyfrowego rozwoju kraju są przedsiębiorcy telekomunikacyjni i jednostki samorządów terytorialnych.

Zmiany w kierunku łatwiejszego i szybszego dostępu do nieruchomości

Większość wprowadzonych zmian to odpowiedź na konkretne bariery z jakimi spotkały się inwestycje w dotychczasowym stanie prawnym. Wiele przepisów miało charakter ogólnych wytycznych – nowelizacja, trzeba przyznać, już nie pozostawia pola do interpretacji – zakres rzeczowy, kompetencje i terminy realizacji najbardziej problematycznych spraw opisano z dużą dbałością o szczegóły.

Obowiązki właścicieli i zarządców budynków

Chyba najczęściej podnoszoną bolączką przedsiębiorców telekomunikacyjnych (zaraz po wysokich kosztach lokalizacji sieci w drogach) okazało się uzyskanie dostępu do nieruchomości, a co za tym idzie do odbiorców usług.

Nowa ustawa bardzo szeroko opisuje obowiązki właścicieli i zarządców budynków wobec przedsiębiorców chcących świadczyć usługi na ich nieruchomościach.

Poza dotychczasowymi, dodano obowiązek udzielania pełnej informacji o numerze księgi wieczystej, osobach i adresach korespondencyjnych osób uprawnionych do prowadzenia negocjacji i podpisywani umów o dostępie telekomunikacyjnym (problem z dostępem do tych informacji dotyczył zwłaszcza wspólnot mieszkaniowych, charakteryzujących się różnorodnością w zarządzaniu i brakiem odgórnych wymagań co do ujawniania sposobu sprawowania zarządu). Na wniosek przedsiębiorcy należy udostępnić również informacje o podmiotach korzystających z istniejącej infrastruktury telekomunikacyjnej w celu ustalenia możliwości jej współdzielenia i technicznej możliwości wykorzystania jej do świadczenia usług.

Rozszerzono również kompetencje Prezesa UKE, który egzekwować będzie jawność warunków udostępniania nieruchomości oraz zachowania równości w dostępie dla wszystkich zainteresowanych przedsiębiorców. Przepisy budzące wcześniej wątpliwości uszczegółowiono i opisano od podstaw (złożenie wniosku do zarządcy) aż po wydanie decyzji Prezesa UKE zastępującej zgodę zarządcy, w przypadku braku porozumienia miedzy stronami.

Dostęp do budynków deweloperskich

Budowa infrastruktury na nowopowstających budynkach wielorodzinnych będzie łatwiejsza ze względu na obowiązek ich udostępnienia przed wykończeniem i oddaniem do użytku. Ogromnym ułatwieniem w rokowaniach będzie też obowiązek przeniesienia ustaleń poczynionych z developerem na wspólnotę w przypadku jej powstania. Do tej pory sprzedanie pierwszego lokalu i powstanie wspólnoty mieszkaniowej zmuszało przedsiębiorców telekomunikacyjnych do rozpoczęcia procesu uzyskiwania dostępu do budynku od początku.

Dostęp do terenów kolejowych, leśnych i zamkniętych osiedli

Dostęp i warunki prowadzenia linii przez tereny kolejowe, leśne czy terenu dużych zarządców nieruchomości, w tym zamknięte osiedla również nie powinny już stanowić istotnej bariery. Prezes UKE otrzymał bowiem legitymację do interwencji również na tych terenach. Może zobligować do przedstawienia i opublikowania warunków na jakich zapewniony będzie dostęp telekomunikacyjny zarówno w celu świadczenia usług jak i tranzytowego przejścia przez działki.

Obowiązek wyposażania budynków w sieci telekomunikacyjne

Ważne jest też rozszerzenie obowiązku wyposażania budynków w infrastrukturę telekomunikacyjną. W przypadku podjęcia jakiejkolwiek inwestycji polegającej na budowie, przebudowie czy rozbudowie budynków wielorodzinnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, a ingerującej w infrastrukturę techniczną budynku powstaje obowiązek wyposażenia go w sieć telekomunikacyjną. Sieć ta z kolei musi być udostępniana, na zasadach różności i jawności, wszystkim podmiotom chcącym świadczyć usługi telekomunikacyjne.

Usprawnienia administracyjne

Istotna część wyczekiwanych zmian dotyczy procedur administracyjnych. Inwestycje telekomunikacyjne doczekały się szczególnych uprawnień w zakresie czasu wydawania decyzji o lokalizacji w pasie drogowym (skrócenie z 65 doi 46 dni), czasu przeznaczonego na koordynację usytuowania sieci uzbrojenia (odpowiednio 14 i 7 dni na pierwsze i dodatkowe spotkanie koordynacyjne) a także modyfikacji w dostępie do treści i naliczaniu opłat za czynności geodezyjne – niezwykle ważnej z punktu widzenia inwestycji liniowych.

Powstanie punkt informacyjny UKE

Prezes UKE zobowiązany został do prowadzenia punktu informacyjnego w postaci strony internetowej, która w jednym miejscy zgromadzi wszystkie posiadane przez UKE informacje: procedury, inwentaryzacje sieci telekomunikacyjnych, informacje o kanałach technologicznych, o planach inwestycyjnych finansowanych ze środków publicznych czy o obowiązujących stawkach za zajęcie pasa drogowego. Informacje o sieciach i inwestycjach będą mogli tu udostępniać również operatorzy innych sieci (energetycznych, kanalizacyjnych itp.), co zwolniłoby ich z obowiązku udzielania takich informacji każdemu inwestorowi indywidualnie. Zapis wchodzi w życie z dniem 1-01-2017r.

Wszystkie podmioty posiadające infrastrukturę techniczną użyteczności publicznej pomogą w budowaniu sieci telekomunikacyjnych

Już nie tylko przedsiębiorstwa energetyczne i wodno-kanalizacyjne, ale praktycznie wszystkie podmioty wykonujące zadania z zakresu użyteczności publicznej, zapewniające infrastrukturę techniczną (gazociągi, ciepłociągi, oświetlenie, drenaże, systemy transportowe, linie kolejowe, drogi (niepubliczne), porty i lotniska) będą zobowiązane do wielopłaszczyznowej pomocy w realizacji wizji polski cyfrowej roku 2020. Podmioty te, wraz z przedsiębiorcami telekomunikacyjnym oraz jednostkami samorządu terytorialnego doczekały się osobnego pojęcia „operatora sieci” .

Bardzo szczegółowo opisano również zakres „infrastruktury technicznej”, która z mocy ustawy podlega udostępnieniu. Ogólnie można przyjąć, że jest to każdy element techniczny w którym lub na którym można umieścić elementy sieci telekomunikacyjnych.

Obowiązek udostępnienia

W znowelizowanych artykułach doprecyzowano zasady udostępniania infrastruktury m.in.:

• udostępnienie infrastruktury jest odpłatne i odbywa się na podstawie umowy o dostępie do infrastruktury technicznej. Opłaty mają pokryć część kosztów operatora związanych z utrzymaniem infrastruktury.
• Prezes UKE może wezwać operatora sieci do przestawienia warunków udostępniania infrastruktury, wpływać na ich treść i zobowiązać do opublikowania ich na stronie internetowej przedsiębiorcy oraz w ramach punktu informacyjnego prowadzonego przez UKE.
• w przypadku niepodjęcia negocjacji warunków umowy, odmowy dostępu lub nie zawarcia umowy w terminie 60 dni od dnia złożenia wniosku strony mogą złożyć do Prezesa UKE wniosek o wydanie zastępczej decyzji w sprawie dostępu, na co przeznacza się już nie 90 ale 60 dni od dnia złożenia wniosku.
• podpisane umowy co do zasady są jawne i podlegają udostępnieniu przez UKE na wniosek zainteresowanych podmiotów.

Na podobnych, jak powyższe, zasadach swoją infrastrukturę udostępnią również podmioty, które posiadają infrastrukturę telekomunikacyjną wybudowaną z udziałem środków publicznych.

Obowiązek informacyjny

W celu umożliwienia przedsiębiorcom telekomunikacyjnym korzystania z infrastruktury zobowiązano operatorów innych sieci do udostępniania informacji o infrastrukturze, która może być wykorzystana do inwestycji telekomunikacyjnym, na całym obszarze na którym planuje się inwestycje. Informacje te udziela się na wniosek pisemny lub elektroniczny, w terminie nieprzekraczającym 30 dni. Warto dodać, że z obowiązku tego zwalnia publiczne udostępnienie tych informacji, np. na stronach operatora lub w punkcie informacyjnych UKE, wspomnianym powyżej. Ponadto zobowiązano operatorów sieci do umożliwienia przeprowadzenia inspekcji infrastruktury mogącej podlegać udostępnieniu.

Zaznaczyć trzeba, że unikanie udzielenia informacji pod pretekstem ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa może zostać zweryfikowane i uchylone przez Prezesa UKE, jeśli ten uzna, że informacje te są niezbędne dla budowy szybkich sieci telekomunikacyjnych. W tym i wszelkich spornych kwestiach związanych z obowiązkiem informowania organem rozstrzygającym ma być właśnie Prezes UKE.

Obowiązek koordynacji inwestycji i informowania o planowanych inwestycjach

Operatorzy sieci realizujący roboty budowlane finansowane ze środków publicznych, na wniosek przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zobligowani będą to koordynacji robót. Koordynacja ma polegać do umożliwieniu wykonywania inwestycji równolegle – zwłaszcza na jednym budynku lub w jednym wykopie. Może też polegać na uwzględnieniu w projekcie budowlanym infrastruktury telekomunikacyjnej, jeśli jej wykonanie w późniejszym okresie mogłoby okazać się niemożliwe.

Koordynację prowadzi się nieodpłatnie, ale wykonanie jej założeń nie może obarczać kosztami operatora koordynującego. Warunki prowadzenia uwspólnianiach inwestycji ustala się w pisemnej umowie. W przypadku niepodjęcia negocjacji, odmowy lub niepodpisania umowy w terminie 30 dni, każda ze stron może wnioskować do odpowiedniego starosty lub wojewody o wydanie stosownej decyzji.

Aby umożliwić przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu dostosowanie czasu realizacji inwestycji należy na jego wniosek udostępnić informacje dotyczące robót planowanych na okres najbliższych 6 miesięcy, w tym podać lokalizację, zakres infrastruktury, czas realizacji i dane kontaktowe w sprawach koordynacji.

Podsumowanie

Na omówionych sprawach zmiany się nie kończą. Istotne zagadnienia wprowadzono chociażby w Ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne czy Prawo ochrony środowiska. Wiele też, w tym tych najbardziej kontrowersyjnych, problemów wciąż wymaga konsultacji i czasu na wprowadzenie.

Przypomnijmy, że wszystkie one mają na celu realizację priorytetowych zadań związanych z rozwojem sieci i usług telekomunikacyjnych. Ok 39% obywateli Polski żyje na obszarach ocenianych jako nieopłacalne z punktu biznesu telekomunikacyjnego. Usprawnienie inwestycji, przez likwidowanie barier prawnych i administracyjnych a także obniżanie kosztów budowy i eksploatacji, daje nam szansę na wybicie się z niechlubnych – ostatnich miejsc w europejskich rankingach dostępu do szerokopasmowego internetu.